Het Overijsselse kanaal de Dedemsvaart is de start geweest van een dramatische verandering in het landschap tussen Den Hulst en Gramsbergen. Met de komst van het kanaal kon er eindelijk turf gewonnen worden voor de vele dorstige ovens van fabrieken en mensen in het westen en noorden.
De initiator en uitvoerder van het kanaal, Willem Jan Baron van Dedem, ging eraan failliet, maar vele mensen hebben door zijn inzet een kans op een nieuw leven gekregen.
Met de komst van het kanaal kwamen niet alleen veenbazen, arbeiders en landbouwers naar het nieuw ontsloten gebied, maar ook ambachtslieden, notarissen en dominees vonden hun weg naar het nieuwe ‘beloofde land’.
Er ontstonden vijf nieuwe woongemeenschappen met vooral bewoners uit Duitsland, Overijssel, Friesland, Groningen en Drenthe. Ook enkele Hollanders en Gelderlanders vonden in de 19e eeuw hun weg naar dorpen als Balkbrug, Dedemsvaart, Slagharen en De Krim. Buurtschappen Lutten en Den Hulst (nu behorend bij Nieuwleusen) bestonden al voordat het kanaal werd gegraven.
Na het maken van de documentaire-reeks Van Kampen naar Moskou, duik ik nu in het verhaal van de bewoners aan de Dedemsvaart. In de aankomende maanden speur ik door archieven en praat ik met bewoners en historici. Dit alles verwerk ik in blogartikelen en in een nieuwe historische reisdocumentaire serie, waarvan de eerste aflevering eind 2024 zal verschijnen.
Blijf op de hoogte van mijn ontdekkingstocht, schrijf je in voor de nieuwsbrief en help, daar waar mogelijk, mee aan het vormgeven van een nieuw verhaal over de mensen die in de 19de eeuw langs de Dedemsvaart woonden.
Thema’s
1809 Start aanleg Dedemsvaart kanaal
Hoe een eeuwenoud landschap veranderde in een volledig door mensen gecreëerd landschap.
1859 Boerenprotest op de Meele
Meer dan 20 Nieuwleusener boeren en arbeiders worden veroordeeld voor rebellie. Zij protesteerden tegen de verkoop van hun gemeenschappelijke weidegrond.
1891 De ene arbeider is de andere niet
Het beeld van een arme veenarbeider voor zijn plaggenhut overheerst in onze herinnering. Dat is een té eenzijdig beeld.