Het Overijsselse kanaal de Dedemsvaart is de start geweest van een dramatische verandering in het landschap tussen Den Hulst en Gramsbergen. Met de komst van het kanaal kon er eindelijk turf gewonnen worden voor de vele dorstige ovens van fabrieken en mensen in het westen en noorden.
De initiator en uitvoerder van het kanaal, Willem Jan Baron van Dedem, ging eraan failliet, maar vele mensen hebben door zijn inzet een kans op een nieuw leven gekregen.
Met de komst van het kanaal kwamen niet alleen veenbazen, arbeiders en landbouwers naar het nieuw ontsloten gebied, maar ook ambachtslieden, notarissen en dominees vonden hun weg naar het nieuwe ‘beloofde land’.
Er ontstonden vijf nieuwe woongemeenschappen met vooral bewoners uit Duitsland, Overijssel, Friesland, Groningen en Drenthe. Ook enkele Hollanders en Gelderlanders vonden in de 19e eeuw hun weg naar dorpen als Balkbrug, Dedemsvaart, Slagharen en De Krim. Buurtschappen Lutten en Den Hulst (nu behorend bij Nieuwleusen) bestonden al voordat het kanaal werd gegraven.
Na het maken van de documentaire-reeks Van Kampen naar Moskou, duik ik nu in het verhaal van de bewoners aan de Dedemsvaart. In de aankomende maanden speur ik door archieven en praat ik met bewoners en historici. Dit alles verwerk ik in blogartikelen en in een nieuwe historische reisdocumentaire serie, waarvan de eerste aflevering eind 2024 zal verschijnen.
Blijf op de hoogte van mijn ontdekkingstocht, schrijf je in voor de nieuwsbrief en help, daar waar mogelijk, mee aan het vormgeven van een nieuw verhaal over de mensen die in de 19de eeuw langs de Dedemsvaart woonden.
Thema’s
1809 Start aanleg Dedemsvaart kanaal
De aanleg van de Dedemsvaart zorgde voor ontwikkeling van het gebied, maar daarmee werd ook een oeroud landschap vernietigd. Daar wordt zelden bij stilgestaan.
1859 Boerenprotest op de Meele
Meer dan 20 Nieuwleusener boeren en arbeiders worden veroordeeld voor rebellie. Zij protesteerden tegen de verkoop van hun gemeenschappelijke weidegrond.
1891 De ene arbeider is de andere niet
Het beeld van een arme veenarbeider voor zijn plaggenhut overheerst in onze herinnering. Dat is een té eenzijdig beeld.
1958 Vrouwen langs de Dedemsvaart
De meeste geschiedenisverhalen over de Dedemsvaart gaat over mannen of is vanuit het mannelijk perspectief geschreven.
Tijd om dat te veranderen!
Recent gepubliceerde artikelen
- 1891 – De ene veenarbeider is de andere nietIn de nazomer van 1891 bezoekt de Staatscommissie Arbeidsenquête het Drentse Hoogeveen. Daar interviewen ze diverse verveners, arbeiders, notabelen en ondernemers. Hun doel is
- Landbouwer Jan Westerman stapt naar de rechterOp 11 mei 1859 vraagt Nieuwleusener landbouwer Jan Westerman (1791 – 1870) aan de Rechtbank van Zwolle om een civiele zaak te beginnen tegen
- De context van de 1888 veenstakingOp 19 april 1888 loopt een grote groep turfgravers naar Dedemsvaart om bij de verveners een hoger loon te eisen. Onderweg nemen zij zoveel
- 1859 – Verslag van verkoop Melerveld in 81 percelenOp 28 april 1859 reizen diverse mannen uit Dalfsen, Avereest en Nieuwleusen naar Zwolle. Op die dag wordt in lokaal Odeon de eerste veilingronde
- 1832 – Dit waren de eigenaren en bewoners langs de DedemsvaartWie waren de eerste bewoners langs de door Baron van Dedem gegraven vaart? En wie hebben de gronden langs de vaart gekocht in de