In de meeste verhalen die gaan over de Dedemsvaart wordt vooral stilgestaan bij de economische ontwikkeling van het gebied dat zij doorkruist. Met de komst van het kanaal kon eindelijk het veen afgegraven worden. De turf die dat opleverde was hard nodig als brandstof voor de ovens van individuen en bedrijven. En na de veenontginning vestigden landbouwers zich op de vrijgekomen gronden waar inmiddels ook dorpen waren ontstaan.
Een ander perspectief
Zelden tot nooit wordt er stilgestaan bij het landschap dat verloren is gegaan. Een landschap van hoogveen dat op sommige plekken meer dan 10 meter boven de grond uittorende en welke we in korte tijd nooit meer kunnen hercreëren. Want in één jaar tijd groeit het Nederlandse veen slechts 1 millimeter qua dikte. Het veen dat rondom de Dedemsvaart werd afgegraven was dus vele duizenden jaren oud.
Van waarde voor het klimaat
Maar goed, in de 19e eeuw had men nog nooit gehoord van natuurbescherming of milieuvervuiling. Nu weten we dat in veen CO2 wordt opgeslagen en dat bij het verdrogen en ontginnen van veengebieden veel CO2 (broeikasgas) vrijkomt. Verder zijn veengebieden belangrijk als opslagplaatsen voor water, want de mossen die het veen vormen houden water vast.
In Nederland hebben we dan misschien geen écht veen meer, in andere delen van de wereld vind je nog wel veengebieden. Denk daarbij aan Schotland en de Baltische Staten. In Groot-Brittannië wordt op dit moment een actieplan uitgevoerd om de nog bestaande veengebieden te behouden en te beschermen in verband met hun opslagcapaciteiten. En het enorme Schotse veengebied The Flow Country is sinds augustus 2024 dan ook geplaatst op de UNESCO Werelderfgoedlijst.
Illustratie
Op onderstaande plattegronden is goed te zien hoe Noordoost-Overijssel door de veenontginning veranderd is.
